Introductieles voor cursus Koeltechniek - hoofdstuk 1
Hoofdstuk 1
Als servicemonteur krijg je in de praktijk te maken met een grote diversiteit aan koelinstallaties. De basisopbouw is voor elke installatie echter gelijk. Deze opbouw kom je al tegen in een eenvoudige koelkast of vriescel. Wanneer je deze opbouw en de functie van de hoofdcomponenten herkent, dan is dat een belangrijke basis om de werking van andere installaties te begrijpen.
De koelkast
Figuur 1 De koelkast als eenvoudige koelinstallatie
In de koelkast zitten vier hoofdcomponenten
- Verdamper
- Compressor
- Condensor
- Expansieorgaan
Figuur 2 Hoofdcomponenten in een koelkast
Functie van de hoofdcomponenten
- Verdamper: opnemen van warmte uit de koelkast, waarbij het koudemiddel van vloeistof naar gas verdampt
- Compressor: het gasvormige koudemiddel van lage naar een hoge druk brengen en koudemiddel laten circuleren
- Condensor: de warmte die in de koelkast is opgenomen afvoeren naar de omgeving, waarbij het koudemiddel van gas naar vloeistof condenseert
- Expansieorgaan: vloeibaar koudemiddel van hoge- naar lage druk laten expanderen, deze component vormt ook de scheiding tussen het hoge- en lagedrukgedeelte van de installatie
Het koudemiddel circuleert via een leiding door deze vier componenten, waarbij het warmte afvoert door te verdampen en weer te condenseren. Deze koelkringloop is in figuur 3 weergegeven met de componenten zoals ze er in een koelkast uitzien.
Figuur 3 De hoofdcomponenten in een koelkring
In de koeltechniek wordt gewerkt met installatieschema’s waarbij de componenten worden weergegeven met symbolen. Er is een norm voor de koeltechnische symbolen maar in de praktijk gebruiken bedrijven ook eigen symbolen. In figuur 4 zijn ook de symbolen opgenomen om temperatuur- en drukmetingen weer te geven. Deze zitten niet in een koelkast maar zijn wel bij professionele installaties gemonteerd.
Figuur 4 Schematisch weergave koelinstallatie
Samenvatting belangrijke begrippen
De verdamper neemt de warmte op uit de koelkast. De condensor voert de warmte (energie) af die is opgenomen in de koelkast. Het drukverschil in de koelkring wordt in stand gehouden door de compressor en het expansieorgaan.
Drukken in koelinstallatie
- Verdampingsdruk = zuigdruk
- Condensatiedruk = persdruk
- Druk vóór het expansieorgaan = condensatiedruk
- Druk ná het expansieorgaan = verdampingsdruk
- Er wordt nu nog géén rekening gehouden met leidingweerstand.