Veilig werken

Veilig werken is een belangrijk thema voor zowel werkgevers als werknemers. Niet alleen wil je als werkgever ongevallen en verzuim voorkomen en aan alle wetten, regels en normen voldoen. Als werknemer wil je ook graag werken in een veilige omgeving. Een omgeving waarin je je geen zorgen hoeft te maken over veiligheidskwesties.

Wat veilig werken is, hangt af van de werksituatie en de risico’s die de werksituatie met zich meeneemt. Het herkennen van risico’s en het treffen van maatregelen tegen de geïdentificeerde risico’s, vormt de basis van veilig werken.


Veilig werken

Veiligheid is een breed begrip. Spreken we van veiligheid op de werkvloer in de techniek, dan gaat het meestal over fysieke veiligheid. In de techniek is het meestal de fysieke werkomgeving waar het grootste gevaar in schuilt.

Naast fysieke veiligheid gaat veilig werken ook over sociaal emotionele veiligheid. Een thema waar in de techniek minder aandacht voor is. Onder sociaal emotionele veiligheid valt het menselijke aspect van veiligheid: hoe gaan jullie als collega’s met elkaar om?

Als goede werkgever dien je aandacht te schenken aan beide aspecten van veiligheid.


Veiligheid op de werkvloer: risicoreductie

Een veilige werkplek creëer je door maatregelen te nemen tegen potentiële gevaren. Oftewel: risicoreductie. Het herkennen van deze gevaren of risico’s is de eerste stap naar veilig werken. Niet voor niets is ieder bedrijf met medewerkers in dienst, verplicht om een risico-inventarisatie te maken (een RI&E). Het adequaat omgaan met deze risico’s is de tweede stap.

Welke risico’s er spelen, is grotendeels afhankelijk van de werkomgeving. Wordt er gewerkt met machines? Werken jullie met gevaarlijke of explosieve stoffen? Is de omgeving brandveilig? Speelt elektriciteit een rol? Werken jullie op hoogte? De ene werkomgeving vraagt daarom andere maatregelen dan de andere werkomgeving.


Wet- en regelgeving

Om ongevallen te voorkomen en de veiligheid van medewerkers te waarborgen, zijn er verschillende wetten en regels waar je je als werkgever en werknemer aan moet houden. Een aantal bekende wetten, regels en normen waar veel bedrijven in de techniek mee te maken krijgen zijn:


Arbowet  

De Arbowet is de bekendste wet als het gaat om veiligheid. Die geldt namelijk voor ieder Nederlands bedrijf. De Arbowet is de basis voor veilig en gezond werken. Zaken zoals toegestane werktijden, maar ook de regels rondom BHV en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) staan omschreven in de Arbowet.

Daarnaast is wet- en regelgeving per branche verschillend.


Specifieke wet- en regelgeving voor veiligheid in de klimaattechniek

Zo geldt in de klimaattechniek de Gasketelwet voor iedereen die installatiebranche werkt. CV-monteurs en installateurs moeten in het bezit zijn van een CO-certificering. En geldt de Europese F-gassenverordening voor iedereen die met koudemiddelen werkt. Vanuit deze Verordening staat voorgeschreven dat een F-gassen certificaat verplicht is voor installateurs en monteurs van onder andere airco- en warmtepompinstallaties.


NEN- en ISO-normen

NEN- en ISO-normen zijn veel toegepaste normen. Zoals de benaming het al zegt, zijn dit geen wetten maar ‘richtlijnen’. NEN 1010 en NEN 3140 zijn bekende normen die gelden in de elektrotechniek als gewerkt wordt met laagspanning. NEN 3840 is van toepassing bij het werken met hoogspanning. Daarnaast zijn er nog veel meer NEN-normen die in andere situaties van toepassing zijn. Zoals NEN 2484 voor het keuren van ladders, trappen en rolsteigers.


ATEX-richtlijn

Wordt er met explosiegevaarlijke stoffen gewerkt, dan is ATEX verplicht. In de ATEX-normen of -richtlijnen staat vermeld welke veiligheidsmaatregelen genomen moeten worden in verschillende explosieve zones.


VCA

Een andere veel voorkomend veiligheidsnorm is de VCA. VCA is ook geen verplichting, maar vaak wel een vereiste, voornamelijk in de bouw.


Machinerichtlijn

Een laatste norm die we noemen, waar veel bedrijven in de techniek mee te maken krijgen is de Machinerichtlijn 2006/42/EG. In Nederland is deze Europese richtlijn ook omgezet in het Warenwetbesluit. Machines en het werken met machines is een bron van veel gevaren, machineveiligheid is daarom een belangrijk onderwerp voor veel bedrijven.


Risico inventarisaties en inspecties

Vanuit de geldende normen en wetten, zijn veel maatregelen voorgeschreven die je als werkgever moet nemen, en welke kennis medewerkers moeten hebben op het gebied van veilig werken

Daarnaast kan het zijn dat de werkomgeving, naast deze wetten en voorgeschreven normen, maatwerk maatregelen nodig heeft om veilig werken te kunnen garanderen. Specialisten op het gebied van veiligheid kunnen je helpen de risico’s in kaart te brengen of toetsen of de situatie nog steeds veilig is. Een veiligheidsdeskundige kan daarbij helpen.

Zijn alle veiligheidsmaatregelen genomen, dan is het van belang dat de situatie ook zo blijft. Daarvoor zijn periodieke veiligheidsinspecties van belang. Denk aan machineveiligheid, veiligheid van klimmaterialen en -uitrustingen en veiligheid van elektrisch gereedschap.

Periodiek externen inhuren voor deze veiligheidsinspecties is in veel gevallen niet nodig. Vaak mogen medewerkers inspecties zelf uitvoeren na het volgen van een cursus op het gebied van deze specifieke veiligheidsmaatregelen.


Veilig werken door bewustwording en kennis van risico’s

Naast het in kaart brengen van de risico’s, moeten deze risico’s ook gemanaged worden om gevaarlijke situaties te voorkomen, of om schade te beperken als een risicovolle situatie zich voordoet.

Deze maatregelen kunnen heel concreet zijn, zoals de ruimte voorzien van brandmeldinstallaties en vluchtroutes, of medewerkers voorzien van de juiste PBM’s en hoe deze gebruikt moeten worden.

Naast deze concrete, fysieke, maatregelen, is kennis van de risico’s en gevaren de belangrijkste maatregel. Veilig werken op de werkvloer, begint bij het weten wat veilig werken is.

  • Wat zijn de belangrijkste gezondheid- en veiligheidsrisco’s in mijn situatie?
  • Wat kan ik doen om deze risico’s te beperken voor mijzelf en mijn collega’s?
  • Hoe moet ik handelen als een risico zich voordoet?

Een veilige werkomgeving én veilig te werk gaan in deze omgeving, dat is veilig werken. Opleiding van werknemers op het gebied van veiligheid is cruciaal daarbij. ROVC heeft een breed scala aan cursussen op het gebied van veilig werken.

Deel deze pagina