Veilig werken met NEN 3140

Veelgestelde vragen

• Wat is NEN 3140 precies?

  De NEN 3140 is de Nederlandse norm voor het veilig werken met en aan elektrische laagspanningsinstallaties (tot 1000 V AC / 1500 V DC).
  De norm beschrijft hoe je veilig werkzaamheden uitvoert, installaties beheert en arbeidsmiddelen keurt.

• Is NEN 3140 verplicht?

  Ja en nee.

  Iedere werkgever die medewerkers laat werken met of nabij elektrische installaties moet voldoen aan de Arbowet. De inspectie SZW hanteert hiervoor de geldende normen, waaronder de NEN 3140. De NEN 3140 is dus wel de erkende norm waarmee bedrijven aan deze wettelijke verplichting voldoen.

• Wat is Stipel en is dat verplicht?

  Stipel staat voor Stichting Persoonscertificatie Energietechniek.
  Een Stipel-certificaat is een landelijk systeem voor persoonscertificering in de elektrotechniek en bewijst dat je voldoet aan de eisen voor veilig en vakbekwaam werken aan elektrische installaties.

  Hoewel Stipel niet wettelijk verplicht is, vragen veel opdrachtgevers in de energie- en industriesector er wel om. Een Stipel-gecertificeerde NEN 3140-opleiding is dus sterk aan te raden als je in deze branches werkt.

  Het certificaat is drie jaar geldig. Daarna moet je een hercertificering doen om bevoegd te blijven voor werkzaamheden onder certificeringsplicht.

• Wat is het verschil tussen NEN 3140, NEN 1010 en NEN 3840?

  Alle NEN-normen kunnen verwarrend zijn. Kortgezegd geldt het volgende:

  •  de NEN 1010 geldt voor het ontwerp en de aanleg van nieuwe installaties
  • de NEN 3140 geldt voor het veilig beheren en gebruiken van bestaande installaties (laagspanning - tot 1000 volt AC en 1500 volt DC)
  • de NEN 3840 geldt voor het veilig beheren en gebruiken van bestaande installaties (hoogspanning - boven 1000 volt AC en 1500 volt DC).

• Hoe behaal ik een NEN 3140 certificaat?

  Hoewel de wet wel voorstelt dat je veilig moet werken, is NEN 3140 geen wettelijke verplichting. Aan de NEN-cursussen is daarom geen examen aan verbonden. Je ontvangt een NEN 3140-certificaat na deelname aan de cursus. Zo kun jij aantonen dat jij weet hoe je veilig werkt.

• Hoe lang is NEN 3140 geldig?

  Er is geen vaste termijn voor de geldigheid van je NEN 3140-certificering. De NEN 3140 stelt wel dat benoemde personen hun kennis ‘periodiek’ moeten opfrissen om blijvend veilig te kunnen werken. In de praktijk betekent dit dat de meeste organisaties een herinstructie of hercertificering ongeveer eens per drie jaar laten plaatsvinden.

  Voor Stipel-certificering:
  Deze certificaten hebben een vaste geldigheidsduur van 3 jaar. Zodra het certificaat is verlopen, ben je formeel niet meer gecertificeerd en mag je géén werkzaamheden uitvoeren die onder de certificeringsplicht vallen.
  Om dat te voorkomen, is het belangrijk om tijdig de hercertificering te plannen.

  Niet Stipel gecertificeerd:
  We raden over het algemeen aan om een termijn van drie jaar te hanteren. Zo blijf je op de hoogte van de laatste eisen uit de norm en borg je dat je bevoegd blijft om veilig te werken. De exacte opfristermijn wordt door verschillende factoren bepaald, waaronder ervaring, de werkomgeving en risico’s van de werkzaamheden.
  TIP: Wil je weten welke herhalingstermijn (niet Stipel-gecertificeerd) voor jou precies van toepassing is? Bereken deze dan hier.
  
  Let op! Voor NEN 3140 Keuren elektrische arbeidsmiddelen geldt een herhalingsadvies van 5 jaar, vanwege een lager risico.

• Wie mag een NEN 3140-keuring uitvoeren?

  Wanneer elektrische arbeidsmiddelen (dus apparaten of gereedschap) gekeurd moeten worden, kan deze keuring uitgevoerd worden door een Voldoende Onderricht Persoon. Het gaat dan voornamelijk om een visuele inspectie en een keuring door meting en beproeving. Voor elektrische installaties geldt echter dat je minimaal een Vakbekwaam Persoon moet zijn om de keuringen uit te voeren. Wel moet je na het behalen van de training aangewezen worden door je werkgever. 

• Hoe werkt het NEN 3140-aanwijsbeleid?

  Het aanwijsbeleid bepaalt wie binnen een organisatie welke elektrotechnische werkzaamheden mag uitvoeren. Volgens NEN 3140 moet de werkgever medewerkers officieel aanwijzen op basis van hun opleiding, ervaring en functie.

  Binnen het beleid worden rollen vastgelegd, zoals:

  • Voldoende Onderricht Persoon (VOP)
  • Vakbekwaam Persoon (VP)
  • Werkverantwoordelijke (WV)
  • Installatieverantwoordelijke (IV)

  In het aanwijsbeleid staat per rol beschreven:

  • welke taken en bevoegdheden iemand heeft;
  • onder welke voorwaarden hij mag werken;
  • hoe vaak herinstructie of herbeoordeling nodig is.

  Zo weet iedereen binnen de organisatie wie waarvoor verantwoordelijk is en wordt veilig werken aantoonbaar geregeld. Lees hier meer over de benoemingen en taakverdelingen.

• Hoe moet je NEN 3140 implementeren?

  Wil je de juiste praktische invulling aan het veiligheidsbeleid geven? ROVC helpt diverse organisaties om de norm NEN 3140 structureel in de bedrijfsvoering te implementeren en te borgen. Met ons stappenplan implementeren we het veiligheidsbeleid van A tot en met Z in jouw organisatie. Bekijk de 6 stappen.

• Wat gebeurt er als je niet aan NEN 3140 voldoet?

  Dan voldoe je niet aan de Arbowet.
  

  Bij een ongeval kan dit leiden tot boetes, aansprakelijkheid en persoonlijk letselrisico. Door medewerkers te instrueren volgens NEN 3140 toon je aan dat je als werkgever voldoet aan de zorgplicht.