Brandbare koudemiddelen zijn opgebouwd uit koolwaterstoffen. Het grootste verschil tussen brandbaar koudemiddel en synthetisch koudemiddel (F-gassen) is dat de laatstgenoemde veiliger zijn om te gebruiken. Synthetische koudemiddelen zijn namelijk gemodificeerd met fluor.
Leer alles over natuurlijke koudemiddelen
Koudemiddelen worden in airco-warmtepompsystemen gebruikt, bijvoorbeeld om warmte van buiten naar binnen te verplaatsen. Of andersom, om de ruimte te koelen. Maar wat zijn natuurlijke koudemiddelen precies en welke kennis heb je nodig om hier veilig mee te werken?
Eigenschappen koudemiddelen
Er bestaan synthetische koudemiddelen (F-gassen) en natuurlijke koudemiddelen. Synthetische koudemiddelen hebben een hoog aardopwarmingsvermogen, oftewel global warming potential (GWP), terwijl natuurlijke koudemiddelen juist een laag GWP hebben. Daarom zijn we de synthetische koudemiddelen aan het uitfaseren en kom je in installaties steeds vaker natuurlijke koudemiddelen tegen, zoals ammoniak, koolstofdioxide (CO2) en propaan.
Lekkages in installaties met natuurlijke koudemiddelen hebben echter vaak grotere gevolgen voor personen dan in installaties met synthetische koudemiddelen. Zo is ammoniak giftig en zijn koolwaterstoffen brandbaar en mogelijk explosief. Daarom is het verplicht om een veiligheidscertificaat te halen als je werkt met natuurlijke koudemiddelen.
Veiligheidscertificaat
Het Activiteitenbesluit milieubeheer geeft aan welke keuringseisen voor een installatie gelden en welke vakbekwaamheidseisen aan een monteur worden gesteld. Monteurs moeten naast een F-gassencertificaat ook een veiligheidscertificaat halen voor het natuurlijke koudemiddel waarmee ze werken. Een veiligheidscertificaat is persoonsgebonden en zeven jaar geldig. Hieronder een overzicht welke veiligheidscertificaten er zijn.
Brandbare koudemiddelen
- B1 - alle installaties
- B2 - installaties tot 25 kg inhoud
- B3 - installaties tot 1 kg inhoud
CO2
- C1 - alle installaties
- C2 - installaties tot 25 kg inhoud
Ammoniak
- A1 - alle installaties
Natuurlijke koudemiddelen zijn de toekomst
Steeds meer airco- en warmtepompen worden gevuld met een duurzaam alternatief voor R32. Dit zijn voornamelijk brandbare natuurlijke koudemiddelen (A3-classificatie), zoals propaan en isobutaan. Daarom biedt ROVC de training Veiligheidscertificaat brandbare koudemiddelen B3 aan.
Veiligheidscertificaat brandbare koudemiddelen B3
Dus ben jij monteur, installateur of technicus en wil je veilig leren werken aan airco-warmtepompsystemen met een brandbaar koudemiddel? Dan is deze training geschikt voor jou. Je leert alles over brandbare koudemiddelen tot 1 kilogram, zoals propaan, isobutaan en propyleen. Ook besteden we extra aandacht aan gereedschappen, handelingen en veiligheidsmaatregelen.
Aantoonbaar vakbekwaam
Op dit moment zijn in installaties onder 1 kilogram vrijgesteld van de NPR-7600. De NPR-7600 is een belangrijke norm voor het werken aan installaties met brandbare koudemiddelen zoals propaan. ROVC wil marktpartijen ondersteunen die met natuurlijke koudemiddelen gaan werken. Daarom hebben we een training ontwikkelt die aansluit bij deze behoefte.
De airco- warmtepompmarkt heeft geleid tot de omscholing en intrede van nieuwe installateurs die de komende jaren actief hun kennis en vaardigheden willen blijven ontwikkelen. Daarnaast is de verwachting dat met de intrede van de nieuwe f-gassenverordening dat persoonscertificering van natuurlijke koudemiddelen geëist gaat worden, ook bij installaties met een lagere inhoud aan koudemiddel.
Na de training bepaal je zelf welk examen je gaat volgen. Je kan dit doen bij PBNA of bij STEK. Bij beide ontvang je een branche-erkend certificaat waarmee je kan aantonen dat je veilig kunt werken met propaan. Het certificaat is zeven jaar geldig.
Examen bij PBNA
PBNA heeft in samenwerking met ROVC een examen ontwikkeld waarbij je op een laagdrempelige en praktische manier je vaardigheden kunt toetsen. De toets en de eindtermen zijn conform NKK. Na het afronden van dit examen ben je in staat om veilig airco- en warmtepompinstallaties te installeren en te onderhouden.
Naar PBNA.nlExamen bij STEK
STEK heeft in samenwerking met de NKK een examen ontwikkeld waarbij je handelingen uitvoert aan een monoblock. Daarnaast voer je een opdracht uit met een prikkraan. Na het afronden van dit examen ben je in staat om veilig airco- en warmtepompinstallaties te installeren en te onderhouden.
Naar STEK.nlVeelgestelde vragen over natuurlijke koudemiddelen en het B3-certificaat
Wil je meer weten over natuurlijk koudemiddelen en het benodigde certificaat? Onderstaand vind je de veelgestelde vragen over warmtepompen. Staat jouw vraag er niet tussen? Neem dan contact op met onze studieadviseurs.
Natuurlijke koudemiddelen zijn de enige manier om een verantwoorde bijdrage te leveren aan het milieu. De schadelijke effecten van synthetische koudemiddelen (F-gassen) zullen we de komende 100 jaar nog ervaren. Technisch gezien is er geen bezwaar om met propaan te werken. Alleen vraagt dit meer aandacht op het gebied van veilig werken.
Propaan is erg gevaarlijk. De LFL-waarde (onderste grens) is 2,1 volumeprocent. Als propaan explodeert, is de energie die vrijkomt gelijk aan 98 megajoule per kubieke meter. Dit betekent dus dat wanneer er een vonk bij komt er een flinke steekvlam of explosie kan ontstaan!
R32 bestaat voor een klein gedeelte uit propaan, maar de hoeveelheid is veel lager. Hierdoor is R32 veiliger is om toe te passen. Je kan met de juiste veiligheidsmaatregelen ook veilig werken aan installaties met propaan, maar daarvoor raden we wel training aan.
Er is een groot verschil in installaties die groter zijn dan 1 kilogram inhoud (B2, B1) en airco- en/of warmtepompinstallaties (b3). Samen met de branche is besloten dat er voor de installateur een certificaat ontwikkelt wordt die beter aansluit op de werkzaamheden én de kennis die specifiek voor B3 nodig is.
Op dit moment is persoonscertificering voor installaties onder 1 kilogram nog niet verplicht. Hetzelfde geldt voor het installeren van monoblocks: hier vinden immers geen handelingen aan het koudemiddelcircuit plaats. Met de nieuwe F-gassenverordening en de herziening van de NPR-7600 (koolwaterstoffen) is de verwachting dat dit in de nabije toekomst wel verplicht gaat worden.
Er wordt gekeken naar de koudemiddelinhoud. Dit betekent voor buitenopstellingen een maximale hoeveelheid van 3 kilogram en bij binnenopstellingen een maximale hoeveelheid van 1 kilogram. Kortom, elke koelkast, airco- of warmtepompinstallatie.
Een airco, warmtepomp of koelkast lom je vaak tegen in de gebouwde omgeving. Met andere woorden: je bent in de nabijheid van de klant en andere, niet deskundige, technici. Als je een ongeluk veroorzaakt en je kunt niet aantonen dat je over de juiste kwalificaties beschikt: dan kun je aansprakelijk worden gesteld.
Maar het belangrijkste is nog wel dat je jouw eigen veiligheid én daarmee die van jouw klant kunt garanderen. Veilig werken hoeft niet moeilijk te zijn. Vragen die je jezelf kunt stellen zijn: waar plaats ik de installatie, hoe werk ik veilig en welke beschermende maatregelen moet ik nemen?
Je hebt het certificaat nodig als je aan het koudemiddelcircuit gaat werken. Denk hierbij aan de installatie van een split-systeem of reparatie (= onderhoud) van bijvoorbeeld een expansieventiel bij een monoblock.
Wat nog lang niet altijd gerealiseerd wordt, is dat propaan een vluchtige stof is en lichter dan lucht. Dit betekent als het vrijkomt in een warmtepomp, bijvoorbeeld door een lekke warmtewisselaar, dat het koudemiddel in aanraking kan komen met zuurstof. Dan is er alleen een vonk nodig om het te laten ontsteken. Dit kan gevaarlijke situaties opleveren en daarom is veilig werken en deskundig installeren noodzakelijk.
Het persoonscertificaat is zeven jaar geldig, ongeacht of je examen doet via PBNA of STEK.
Waarom ROVC?
Met een cursus bij ROVC ben je er zeker van dat deze precies aansluit op jouw behoeften. ROVC is er namelijk speciaal voor werkenden die een technische opleiding willen volgen. Omdat we uitsluitend werken met topdocenten uit de praktijk, weten we wat er speelt binnen het bedrijfsleven. Hier kunnen we onze cursussen optimaal op laten aansluiten: geen overbodige informatie, alleen leren wat nodig is en de theorie altijd in dienst van de praktijk.
